RTÜK İnternet televizyonlardan lisans istiyor mu? 3 Lisansı inceleyelim

Web TV yani internet üzerinden yapılan yayınlar suç mu?  Hangi şartlarda RTÜK’ten lisans almak gerekir. RTÜK lisans türleri hangileridir gibi sorulara cevap vermeye çalışacağım bu makale. 

İnternet televizyonu kuracak olan yada hali hazırda internet televizyonu olanların son zamanlarda en çok sorduğu Web TV yasal statü konusudur. Hali hazırda Web TV yayıncılığı için bir yasa vardır ama bu yasaya rağmen sektörde bilgi kirliliği de mevcuttur. Belirteyim ki, bilgi çok diye değil, bilgi olmadığından dolayı bir bilgi kirliliği oluşmuştur.

İnternet yayıncılığı yönetmenliği nedir?

RTÜK bugüne kadar Karasal ve uydu üzerinden yapılan yayınları kontrol etme sorumluluğu vardı. Teknolojinin gelişmesi ile artık internet üzerinden yapılan TV yayınlarını, Radyo yayınlarını ve Video içerik sağlama olarak da tercüme edebileceğimiz yayınları denetleme yetkisine sahip. Her ne kadar bu makale Web TV konulu olsa da bilmeniz gerekir ki Radyo yayıncılığı için de katı kurallar getirilmiştir.

Kimi girişimci olarak Web TV sektörüne giriyor, Kimi hobi olarak yapıyor kimi ise bir fikri vardır ve o fikir ışığında  ihtiyacı Web TV teknolojisi ile karşılamaya çalışıyor.

Son dönemde web televizyonları ve yayın platformları çoğaldı. Hali ile bu konuda da kimi yasalar getirildi.

Web yayıncılığı bir kaç yıldır hayatımızda ve yeni bir sektördür bu nedenden ile gelen yasalar da hala eksik, hala çoğu kişi tarafından anlaşılmaz ve daha bu yasalar bir çok güncelleme alacaktır zaman içerisinde.

RTÜK devreye girdi

Web üzerinden yapılan yayınlar için RTÜK yetkilendirildi, RTÜK ise internet üzerinde yapılan yayınlara üç lisans modeli getirdi ve lisans almayı zorunlu kıldı.

İnternet yayıncılığı için istenilen lisanslar

• İnternet radyo yayın hizmetleri lisansı
• İnternet televizyon yayın hizmetleri lisansı
• İnternet isteğe bağlı yayın hizmetleri lisansı

Lisanssız yayın yapılabilinir mi?

Eğer RTÜK internet üzerinde lisanssız yayın yaptığınızı tespit ederse sizinle doğrudan iletişime geçmek, ceza kesmek yerine kendi web sitesinde duyurular bölünden ( örnek ) lisans olmadan yayın yaptığınızı duyurur.

Bu duyuruyu gördüğünüzde yapmanız gereken şey lisans başvurusu yapmanız. Yayınlarınız kesilmemesi için hızlıca 3 aylık lisans ücretini ödeyerek lisans alma sürecinizin sonuçlanmasını bekleyebilirsiniz. Gelgelelim üç ay süre içinde lisans işlemi bitmez ise yeniden 3 aylık lisans ücreti öder ve bir üç ay daha lisans işleminiz bitene kadar yayınlarınıza devam edersiniz.  Lisans talebiniz onaylanması durumunda 10 yıllık lisans ücreti ödersiniz.

Eğer ki, param yok ve lisans da almıyorum derseniz, 72 saat içerisinde yayınlarınızı durdurmanız isteniyor. Aksi taktirde sulh ceza mahkemesine başvuru yapılır ve yayınlarınıza erişim engeli konulur, bununla beraber hakkınızda lisansız yayın yada eski tabiri ile korsan yayın yaptığınıza dair suç duyurusunda bulunulur.

Peki YouTube da ki yayınlar için lisans lazım mı?

RTÜK resmi sitesinde ki duyuruları incelediğim de şunu gördüm. Sadece radyo yayınları ve 7/24 yayın yapan web tv kanalları ve 3 adet yabancı yayın kuruluşu için lisans talep ediyor.

Peki kapatılan uluslararası haber siteler neden kapatılıyor?

Son günlerde haberlere konu olan 3 haber sitesi var. Bunlar dw.com, amerikaninsesi.com ve tr.euronews.com adresleridir. RTÜK bu üç kuruluştan lisans talep etti ve üç sitede lisans almayı kabul etmedikleri için üç sitede Türkiye’den erişimi durduruldu. Bu da Türkiye’de sansür tartışmalarını dünya gündemine taşıdı. RTÜK söz konusu yayıncıları İnternet-TV lisansından değil de İNTERNET-İBYH isimli lisans sebebi ile kapattı.

İNTERNET-İBYH Lisansı nedir?

Kapatılan siteler İNTERNET-İBYH lisansı almadığı yada başvuru yapılmadığı için kapatıldı. Peki nedir bu İNTERNET-İBYH Lisansı? diye arama yaptığımızda bunla ilgili tam bir belirsizlik var. Yayınlanan yönetmenlikte bile bu lisans hakkında bir tanım yapılmamış. Yayınlanan yönetmenlikte sadece iki kere “İNTERNET-İBYH” ibaresi geçerken “İsteğe bağlı yayın hizmeti” ibaresi ise sadece bir kere geçiyor. Yönetmenlik sakız gibi, istediğiniz yere çekebileceğiniz bir yönetmenlik bu anlamda.

Resmi gazete‘de yayınlanan yönetmenliğin İnternet ortamından yayın lisansı başvurusu başlığı altında bulunan Madde 7/5’de şu ifade yer almaktadır.

Diğer haber siteleri de kapatılacak mı?

Yani kapatılan siteler arşivden yada depodan görüntü yayınladıkları için kapatılmış. Şurada şu aklıma takılıyor. Bir çok uluslar arası web site Türkçe desteği de sunuyor ziyaretçilerine. Hali ile videolu haberler de yapılıyor. Neden hepsine bu uyarı gitmedi? yada daha vahimi hepsine bu uyarı gider mi? Bugüne kadar RTÜK, Duyurular sayfasında bu maddeden dolayı video yayını paylaşımı yapan bir sitenin uyarıldığını görmedim. Peki yarın çıkıp sitende video var röportaj var kaldır denilir mi? bu soruların cevabı yok maalesef.

Euronews cevabı

tr.euronews.com yönetimi sitelerinin içinde bulunan şu adreste ki yayın akışını Türkiye kullanıcılarına erişimi durdurduktan sonra site tekrar ziyarete açıldı.

Deutsche Welle (DW)cevabı

Alman yayın kuruluşu bunu sansür olarak gördü ve bir açıklama yayınladı. Açıklamada ” DW’nin haber sunan diğer uluslararası kuruluşların yanı sıra, Türkiye’de insanların bağımsız bilgi alabilecekleri az sayıdaki kaynaktan biri” denildi. Yani Sizin ülkede habercilik bitti, bizden ne istiyorsunuz minvalinde bir açıklama yayınladılar. Aynı açıklamada konuyu mahkemeye taşıyacaklarını ve geri adım atmayacaklarını belirtiler. Şuan DW sitesi erişime hala kapalı.

Amerika’nın sesi cevabı

Amerika’nın sesi yayın kuruluşu sitelerine yayın durdurmayı sansür olarak gördüğünü açıkladı. Türkiye için yayınlara devam edeceğini ayrıca yayınlara VPN ile nasıl ulaşabileceğini de belirtilen bir sayfa kullanıcılarının erişime açtılar.

RTÜK cevabı

RTÜK sitelerin kapatılması ile bir çok eleştiril almıştır, bu eleştirilerden dolayı bir açıklama yapma ihtiyacı duymuştur. İNTERNET-İBYH lisansının kapsamı ve açıklaması sır gibi saklanırken, Mahkemenin neye göre karar aldığını açıklarken o sırrı kısmı olarak ifşa etmiştir. Şu adreste ki açıklamada şunlar deniliyor.

Yani sitelerin kapanması Videolar kategorisinin olması ve orada videonun var olması. Şunu söylemek uygun düşecektir. Hiç bir site yarın kendileri için lisans talep edilmeyeceğini düşünmesin. zira Yukarıda da belirtiğim gibi bu yasa bir sakız gibi. istediğin yere çeker. istediğin şekle girer.

Giriş-Gelişme-Sonuç

Türkiye’de yayın yapan yayıncılar için söylüyorum, Stüdyo da konuk ağırlayan, ve bu yayını canlı yâda bant yayını olarak sosyal medya hesabından yada markasının sosyal medya hesabından yayınlayan yayıncılara herhangi bir uyarı, lisans isteme yada duyuru görmedim.

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Türkiye’de faaliyet gösteren tüm radyo ve televizyonların yayınlarını denetleyen kamu kuruluşu. 

Bu makalede mevcut durumu yazdım. Ama siz yine de RTÜK sitesini sürekli inceleyin ve yasalarda gelecek güncellemeleri takip edin, bu makaleyi baz alarak da hareket etmeyin. Bu sadece mevcut durumun bir fotoğrafıdır.